गृहवातावरण के सामाजिक एवं संवेगात्मक संदर्भ में अधिगम आदत के सम्बन्ध का अध्ययन
2
Author(s):
MANJU CHOUDHARY, SUJEET KUMAR
Vol - 7, Issue- 2 ,
Page(s) : 84 - 92
(2016 )
DOI : https://doi.org/10.32804/IRJMST
Abstract
परिवार समाज की आधारभूत और महत्वपूर्ण इकाई है। परिवार से बालक को जो शिक्षा मिलती है। वह उसके लिए अत्यन्त महत्वपूर्ण होती है। प्रत्येक परिवार का व्यक्तित्व अलग-अलग होता है। उनकी भाषा, संस्कृत्ति, रहन-सहन, आचार-विचार, रूचियाँ अलग-अलग होता है। इसलिए एक परिवार का बालक दूसरे परिवार के बालक से भिन्न होता है। वस्तुतः परिवार का अर्थ है - परिवेश, घर की दीवारें और छत्त नही। वस्तुतः परिवार या घर का अस्तित्व बहुत कुछ मानसिक या भावनात्मक होता है। परिवार में निःस्वार्थ स्नेह, सुरक्षा, साथ, सौहार्द्र, सम्मान तथा परस्पर समर्पण के भाव पलते है। इनसे युक्त परिवेश से ‘अपनापन’ का भाव विकसित होता है। यही भाव ‘घर या परिवार’ कहलाता है।
- माथुर, एस.एस. (2010), उभरते भारतीय समाज में शिक्षक, अग्रवाल पब्लिकेशन आगरा-2।
- सक्सेना, एन.आर. स्वरूप, चतुर्वेदी, शिखा, (2012) उदीयमान भारतीय समाज में शिक्षक, आर.लाल. बुक डिपो मेरठ।
- सिंह, रामपाल, सिंह, उमा, (2005) शिक्षा तथा उदीयमान भारतीय समाज, विनोद पुस्तक मन्दिर आगरा।
- पचैरी, गिरिश, पचैरी, रितु, (2010) उभरते भारतीय समाज में शिक्षक की भूमिका, आर.लाल. बुक डिपो।
- सक्सेना, सरोज (नवीन संस्करण प्ैठछ.81.87755.00.8) साहित्य प्रकाशन, आगरा।
- सक्सेना, एन.आर. स्वरूप, चतुर्वेदी, शिक्षा, (2012 प्रथम संस्करण) उदीयमान भारतीय समाज में शिक्षा, आर.लाल.बुक डिपो, मरेठ।
- माथुर, एस.एस., (1997 द्वितिय संस्करण) शिक्षा के दार्शनिक तथा सामाजिक आधार, विनोद पुस्तक मन्दिर आगरा।
- माथुर, एस.एस., द्वितिय संस्करण 1997, शिक्षा के दार्शनिक तथा सामाजिक आधार, विनोद पुस्तक मन्दिर, आगरा।
- सक्सेना, सरोज, (नवीन संस्करण ISBN-81-87755-00-8) साहित्य प्रकाशन, आगरा।
- मगंल, एस.के. (2011) शिक्षा मनोविज्ञान, PHI Learning Private limited, New Delhi-110001, Fourth Printing.
- Nagaraju, M.T.V. (2004 First Published Study Habits of Secondary School Students, Discovery Pulishing Hous New Delhi 110002.
- क्ुमार, विनय और मोहिनी, नीरू (2010) स्टडी हेबिट्स आॅफ सैकण्डरी लेवल आट्र्स एण्ड साईंस स्टूडेन्ट, यू.पी. ई.डी.यू. टैªक्स।
- कौर, जगप्रीत (2010) जेण्डरडिफ्रेन्सिस इन परसेप्सन आॅफ होम इनवायरमेन्ट एण्ड एडोलसेन्ट्स, जनरल आॅफ क्म्यूनिटी, गाईडेन्स एण्ड रिसर्च।
- गुप्ट्रर एण्ड मेक्लर (2007) द नेगेटिव इफेक्ट्स आॅफ टेलिविजन वाचिंग आॅन स्टडी हेबिट्स।
- सैनी, सरिता (2005) फैमेली एनवारमेन्ट ऐकेडमिक एचिवमेन्ट आॅफ एडोलसेन्ट चिल्ड्रन आॅफ वकिंग मदर, इण्डियन एजूकेशन।
- वमादेववप्पा, एच.वी. (2005) स्टडी आॅफ दाॅ इफेक्टिवनेस आॅफ परेन्टल इनवोलमेन्ट आॅन एकेडमिक एचिवमेन्ट अमंग हाईयर प्राईमरी स्टूडेन्टस्, जनरल आॅफ एजूकेशनल रिसर्च एण्ड एक्सटेन्सन इण्डियन एज्यूकेशनल एबस्टेªक्स वोल्यूम 6 नं. 1 जनवरी, 2006।
- गौतम, मोहन लाल (1991) माध्यमिक स्तर के छात्रों की सामाजिक व आर्थिक परिस्थितियों (स्तर) तथा अध्ययन की आदतों का उनकी शैक्षिक उपलब्धि पर प्रभाव का अध्ययन।
- गौड, बीना (1991) अजमेर नगर के सीनियर हायर सैकण्डरी स्कूलों के 11वीं कक्षा के अनु. सामान्य जाति के छात्र-छात्राओं की अधिगम शैली, शैक्षिक सम्प्राप्ति, बुद्धि व सामाजिक, आर्थिक स्तर का एक तुलनात्मक अध्ययन।
|